"‘देवाभाऊ’ जाहिरात कोणाच्या इशाऱ्यावर? जनतेला पडलेले प्रश्न"

"देवाभाऊ" जाहिरात: कोण मागे आहे आणि हेतू काय?

कालच्या वर्तमानपत्रात एक अशी जाहिरात झळकली जी नेहमीच्या शासकीय जाहिरातींपेक्षा खूपच वेगळी आणि रहस्यमय होती. गणेशोत्सव, इतर प्रमुख सण, तसेच महत्त्वपूर्ण व्यक्तींच्या जयंती किंवा पुण्यतिथीच्या निमित्ताने आपण शासकीय जाहिराती पाहतो. या जाहिरातींमध्ये ठराविक बाबी असतात – मुख्यमंत्र्यांसह उपमुख्यमंत्री, संबंधित खात्याचे मंत्री, शासनाचा लोगो आणि जाहिरात दिलेल्या विभागाचे नाव. या गोष्टी पाहून लगेच लक्षात येते की, ही जाहिरात शासकीय आहे.

पण, कालची जाहिरात थोडी वेगळी होती. त्या जाहिरातीत एकच शब्द ठळकपणे झळकत होता – "देवाभाऊ". हे नाव सोडल्यास त्या जाहिरातीत कुठेही कोणत्याही व्यक्तीचा, पक्षाचा किंवा खात्याचा उल्लेख नव्हता. कोणत्या संस्थेने, व्यक्तीने किंवा संघटनेने ही जाहिरात दिली – याबाबत पूर्णतः मौन पाळले गेले होते.

जाहिरात शासकीय की खाजगी?

जर ही जाहिरात शासकीय असती, तर त्यात नेहमीप्रमाणे मुख्यमंत्री, उपमुख्यमंत्री, मंत्री, आणि खात्याचे नाव असणे क्रमप्राप्त होते. पण येथे तसा कोणताही उल्लेख नाही. यावरून ती खाजगी जाहिरात असल्याचे सुचते. मात्र, जाहिरातीचा फॉरमॅट, भव्यता, आणि त्यामागील खर्च पाहता, ती अगदी कुणा सामान्य समर्थकाने किंवा कार्यकर्त्याने दिली असे म्हणणे कठीण आहे.

विशेष म्हणजे, राज्याचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्याशी 'देवाभाऊ' हे संबोधन संबंधित आहे, हे महाराष्ट्रातील राजकीय वर्तुळात सर्वज्ञात आहे. म्हणूनच, ही जाहिरात त्यांच्याशी संबंधित आहे हे स्पष्ट आहे. पण ती जाहिरात नेमकी कोणी दिली हे जाणीवपूर्वक गुप्त ठेवले गेले आहे. हेच या जाहिरातीच्या गूढतेचे मूळ आहे.

खर्च कोणाचा? कल्पना कोणाला?

ही जाहिरात अत्यंत भव्य स्वरूपाची होती. अशा जाहिरातींचा खर्च काही लाखांत नाही, तर कोट्यवधी रुपयांमध्ये असतो. त्यामुळेच, सर्वसामान्यांचे लक्ष आता या मुद्द्यावर आहे की – या जाहिरातीसाठी निधी कोठून आला? आणि खुद्द फडणवीस यांना याची कल्पना होती का?

जर ही जाहिरात त्यांच्या संमतीने आणि कल्पनेतून झाली असेल, तर त्यावर प्रश्न विचारले जाणे स्वाभाविक आहे. आणि जर त्यांना कल्पना नसताना कुणी ती जाहिरात दिली असेल, तर त्याही परिस्थितीत त्यांनी स्पष्ट भूमिका घेणे आवश्यक आहे.

'पेड न्यूज' आणि पूर्वीचे उदाहरण

आपल्याला आठवत असेल, 2009 च्या विधानसभा निवडणुकीदरम्यान अशोक चव्हाण यांच्या समर्थनार्थ काही "पेड न्यूज" प्रसिद्ध झाल्या होत्या. या बातम्यांवरून निवडणूक आयोगाने चौकशी केली आणि चव्हाण यांच्यावर आरोप झाले. या घटनेनंतर 'पेड न्यूज' हा प्रकार निवडणूक प्रक्रियेतील गंभीर बाब मानला गेला.

त्यानुसार, जर "देवाभाऊ" या जाहिरातीसाठी शासकीय यंत्रणा किंवा सार्वजनिक निधीचा वापर झाला असेल, तर फडणवीस यांच्यावरही निवडणूक आचारसंहितेच्या किंवा अन्य कायद्यांच्या अनुषंगाने प्रश्न उपस्थित होऊ शकतात.

या जाहिरातीमागचं राजकारण काय?

राजकीय दृष्टिकोनातून पाहिल्यास, ही जाहिरात काही साध्या हेतूने केलेली वाटत नाही. 'देवाभाऊ' या एका शब्दामध्येच एक विशिष्ट प्रतिमा तयार करण्याचा प्रयत्न आहे. हे केवळ एखाद्या नेत्याच्या वाढदिवसानिमित्त नव्हे, तर त्यांना जनमानसात अधिक लोकप्रिय आणि भावनिक पातळीवर जोडण्याचा प्रयत्न वाटतो.

जाहिरातीच्या अस्पष्टतेमुळे – ती कोण दिली, खर्च कोणी केला, आणि हेतू काय – या सर्व बाबींमुळे संपूर्ण राजकीय वर्तुळात चर्चा आणि तर्क-वितर्कांना उधाण आलं आहे.

---

निष्कर्ष

"देवाभाऊ" ही जाहिरात एका शब्दाच्या माध्यमातून मोठा गूढ संदेश देऊन गेली आहे. कोणीतरी जाणीवपूर्वक आपली ओळख लपवत ही जाहिरात प्रसिद्ध केली आहे. अशा प्रकारच्या जाहिराती राजकारणात नवीन नाहीत, पण प्रश्न उपस्थित होतो तो पारदर्शकतेचा. जनतेला माहिती असावी की सार्वजनिक माध्यमांवर झळकणाऱ्या जाहिरातींचा उद्देश, खर्च आणि जबाबदार व्यक्ती कोण आहे.

या प्रकरणाची चौकशी होईल का? फडणवीस स्वतः काही खुलासा देतील का? आणि ही जाहिरात कोणत्या राजकीय रणनितीचा भाग होती?

हे सर्व पाहणं औत्सुक्याचं ठरेल.