आपली सावधगिरीच आपली सुरक्षितता – मुसळधार पावसाच्या पार्श्वभूमीवर नागरिकांनी घ्यावयाची दक्षता
सध्या राज्यभरात मान्सून सक्रिय झाला असून, बीड जिल्ह्यासह अनेक भागांत जोरदार पावसाचा अनुभव नागरिकांना येत आहे. नद्या, नाले, ओढे आणि पाणलोट क्षेत्रात पाण्याचा प्रवाह वेगाने वाढत आहे. या नैसर्गिक परिस्थितीमुळे काही ठिकाणी पूरपरिस्थिती निर्माण झाली आहे आणि अनेक ठिकाणी पुलांवरून पाणी वाहताना दिसत आहे.
दुर्दैवाने, काही नागरिकांकडून या परिस्थितीकडे दुर्लक्ष केले जात असून, निष्काळजी वर्तनामुळे अपघाताच्या घटनाही घडत आहेत. परिणामी, नागरिकांचे प्राण धोक्यात येत आहेत आणि आपत्ती व्यवस्थापन यंत्रणेवरही ताण येतो.
ही गंभीर परिस्थिती लक्षात घेता, जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरण, बीड यांच्याकडून सर्व नागरिकांना खालीलप्रमाणे आवाहन करण्यात येत आहे की त्यांनी आपल्या आणि आपल्या कुटुंबियांच्या सुरक्षेसाठी आवश्यक ती काळजी घ्यावी.
---
मान्सून काळात नागरिकांनी घ्यावयाची अत्यावश्यक दक्षता
1. अनावश्यक प्रवास टाळा
मुसळधार पाऊस सुरु असताना शक्यतो घरातच राहावे. अशा हवामानात बाहेर पडल्यास विजेच्या गडगडाटामुळे किंवा पाण्याच्या प्रवाहामुळे धोका निर्माण होऊ शकतो. काम अत्यावश्यक असल्याशिवाय प्रवास टाळावा.
2. पुराच्या पाण्यात जाणे टाळा
कधी कधी पाण्याची खोली पाहून समजत नाही, विशेषतः जेव्हा पूल किंवा रस्ते पाण्याखाली गेलेले असतात. अशा ठिकाणी पाणी दिसले तरी त्यात जाणे अत्यंत धोकादायक ठरते.
पूलावरून पाणी वाहत असल्यास तो पूल ओलांडण्याचा प्रयत्न करू नये. तसेच, पुराच्या पाण्यात पोहण्याचा प्रयत्नही करू नये.
3. गर्दी, फोटो आणि सेल्फीपासून दूर राहा
सामान्यपणे पूरग्रस्त भागात पाणी बघण्यासाठी अनेकजण गर्दी करतात, फोटो, व्हिडीओ काढतात किंवा सोशल मीडियासाठी ‘सेल्फी’ काढतात. मात्र, हे प्रकार केवळ आपलीच नाही तर इतरांचीही सुरक्षितता धोक्यात घालतात.
नदी, ओढे, पूल किंवा पाण्याचे प्रवाह असलेले धोकादायक भाग यापासून लांब राहणेच योग्य.
4. नदीकाठच्या गावांनी विशेष सावधगिरी बाळगावी
ज्या गावांमधून नद्यांचा प्रवाह जातो, तेथील नागरिकांनी सतत पाण्याची पातळी तपासून सावधगिरी बाळगावी. पाण्याची पातळी वाढत असल्यास नदीपात्राजवळ जाणे टाळावे आणि आवश्यक असल्यास तातडीने सुरक्षित ठिकाणी स्थलांतर करावे.
5. मुलांना विशेष काळजी घेणे गरजेचे
पावसाळ्यात लहान मुलं खेळायला नाल्याजवळ किंवा नदीकाठी जातात. मात्र, अचानक येणाऱ्या पाण्याचा वेग त्यांना ओढून नेऊ शकतो. त्यामुळे पालकांनी मुलांवर लक्ष ठेवावे व त्यांना अशा ठिकाणी जाण्यापासून रोखावे.
6. धरण, बंधारे व जलाशय परिसरात गर्दी टाळा
पावसाळ्यात धरणातून पाण्याचा विसर्ग अचानक सुरु होतो. त्यामुळे त्या ठिकाणी उपस्थित राहणे धोकादायक ठरू शकते. बंधारे आणि जलाशय परिसरात गर्दी न करता, प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करणे अत्यंत आवश्यक आहे.
7. विजेपासून संरक्षण
विजेच्या कडकडाटासोबत वीज कोसळण्याची शक्यता अधिक असते. अशा वेळी झाडाखाली थांबू नये, मोकळ्या मैदानात उभे राहू नये. पाळीव प्राण्यांना बांधून ठेवण्याऐवजी सुरक्षित आश्रयात ठेवावे.
जर घरात पाणी घुसण्याची शक्यता असेल, तर वीजपुरवठा बंद करून, स्वतः आणि कुटुंबासह सुरक्षित स्थळी जावे.
8. स्थानिक प्रशासनाच्या सूचनांचे काटेकोर पालन करा
आपल्या परिसरातील ग्रामपंचायत, पोलीस पाटील, तलाठी अथवा अन्य प्रशासनिक अधिकारी नागरिकांच्या सुरक्षेसाठी सतत कार्यरत असतात. त्यांच्या सूचनांचे पालन केल्यास आपत्ती टाळता येते.
कोणतीही अफवा किंवा अप्रमाणित माहिती पसरवू नये. अधिकृत स्त्रोतांकडूनच माहिती घ्यावी.
9. विजेच्या तारांपासून सावध राहा
पुराच्या पाण्यामुळे विद्युत तारा तुटून पडू शकतात. अशा ठिकाणी पायरी टाकल्यास शॉक लागण्याची शक्यता असते. जमीन ओलसर असल्यास विद्युत प्रवाह सहज पसरतो. त्यामुळे वीजपुरवठा बंद करूनच सुरक्षित ठिकाणी जावे.
10. स्वच्छता आणि आरोग्याचे नियम पाळा
पावसामुळे दुषित पाणी साचते, ज्यामुळे जलजन्य आजारांची शक्यता वाढते. त्यामुळे:
फक्त उकळलेले किंवा फिल्टर केलेले पाणी प्यावे.
जेवणाआधी आणि शौचानंतर हात धुण्याची सवय लावावी.
कुठलेही संशयास्पद पाणी किंवा अन्नपदार्थ सेवन करू नये.
11. पूर ओसरल्यानंतरची खबरदारी
पूर ओसरल्यानंतरही धोका पूर्णतः टळलेला नसतो. परिसरात साचलेले पाणी रोगराईचा स्रोत बनते. त्यामुळे:
घर, अंगण, गटारे आणि आजूबाजूचा परिसर स्वच्छ करावा.
कीटकनाशक किंवा निर्जंतुकीकरणाचे फवारणी करावी.
आरोग्य तपासणी शिबिरांचा लाभ घ्यावा आणि लक्षणे जाणवल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
12. आपत्कालीन परिस्थितीत मदत मागण्याची व्यवस्था
कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीत घाबरून न जाता जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन कक्षाशी - 1077 या हेल्पलाईन क्रमांकावर संपर्क साधावा.
ही सेवा 24x7 कार्यरत असते आणि नागरिकांसाठी तत्काळ मदत उपलब्ध करून दिली जाते.
---
प्रशासनाचे नागरिकांना आवाहन
जिल्हा प्रशासनाकडून सर्वतोपरी दक्षता घेतली जात आहे. मात्र, आपत्तीची तीव्रता कमी करण्यासाठी नागरिकांचे सहकार्य अत्यावश्यक आहे. आपल्या निष्काळजीपणामुळे ना आपले प्राण धोक्यात यावेत, ना इतरांचे.
सतर्क राहा, सुरक्षित राहा — हीच आपत्ती व्यवस्थापनासाठी खरी साथ आहे.
---
निवेदन:
श्री. शिवकुमार स्वामी
निवासी उपजिल्हाधिकारी तथा मुख्य कार्यकारी अधिकारी
जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरण, बीड
---
समारोप
पावसाळा हा निसर्गाचा सौंदर्यपूर्ण ऋतू असला तरी त्यामध्ये धोकेही तितकेच असतात. योग्य काळजी घेतल्यास आपत्ती टाळता येऊ शकते आणि सुरक्षिततेची खात्री देता येते. म्हणूनच, "आपली सावधगिरीच आपली सुरक्षितता" हे वाक्य केवळ घोषवाक्य नाही, तर सर्वांच्या भल्यासाठी असलेली एक जबाबदारी आहे.
टिप्पणी पोस्ट करा